فیلتر پرس یا همان فیلتر فشاری یکی از تجهیزات کلیدی در صنعت تصفیه آب و فاضلاب است که برای جداسازی ذرات جامد از مایعات با استفاده از فشار مکانیکی طراحی شده است. این دستگاه از مجموعه‌ای از صفحات فیلتر و پارچه‌های مقاوم تشکیل شده که به صورت منظم در یک قاب قرار دارند.
دوغاب یا محلول حاوی ذرات معلق با کمک پمپ به داخل دستگاه هدایت می‌شود و تحت فشار، مایع از میان پارچه‌های فیلتری عبور می‌کند و ذرات جامد بر روی صفحات باقی می‌مانند. نتیجه این فرآیند تولید کیک فیلتر (Filter Cake) است که رطوبت کمی دارد و دفع یا بازیافت آن به‌راحتی انجام می‌شود.
دستگاه فیلتر پرس
دستگاه فیلتر پرس یک تجهیزات صنعتی پرکاربرد است که با بهره‌گیری از صفحات فیلتری و فشار مکانیکی یا هیدرولیکی، امکان آبگیری لجن، جداسازی ذرات معلق و کاهش حجم پساب را فراهم می‌کند. این دستگاه شامل اجزایی مانند قاب اصلی، صفحات فیلتر، پارچه‌های فیلتری، پمپ تغذیه و سیستم اعمال فشار است که با همکاری یکدیگر فرایند جداسازی جامد و مایع را با راندمان بالا انجام می‌دهند.
انعطاف‌پذیری در انتخاب جنس صفحات و پارچه‌های مقاوم در برابر مواد شیمیایی باعث شده دستگاه فیلتر پرس در صنایع متنوعی مانند پتروشیمی، داروسازی، سرامیک، صنایع غذایی، معادن و کارخانجات شکر به عنوان یک راهکار قابل اعتماد برای مدیریت پسماند و تصفیه آب شناخته شود.
فیلتر فشاری
فیلتر فشاری در واقع نام دیگر فیلتر پرس است و به فرآیندی اشاره دارد که در آن، مایع موجود در دوغاب با استفاده از فشار مکانیکی یا هیدرولیکی از میان لایه‌های فیلتری عبور کرده و ذرات جامد به شکل کیک فیلتر باقی می‌مانند.
این سیستم به دلیل توانایی بالای خود در تولید کیک خشک، کاهش رطوبت و افزایش کیفیت مایع خروجی، به عنوان یکی از مهم‌ترین روش‌های آبگیری در تصفیه‌خانه‌های صنعتی و شهری شناخته می‌شود. طراحی مقاوم، قابلیت کار در فشارهای بالا و امکان تنظیم فرآیند برای انواع پساب و دوغاب، فیلتر فشاری را به گزینه‌ای ایده‌آل برای صنایع شیمیایی، فلزات، معادن و تصفیه فاضلاب تبدیل کرده است.
فیلتر پرس مکانیکی
فیلتر پرس مکانیکی یکی از متداول‌ترین روش‌های جداسازی جامدات از مایعات است که با استفاده از سیستم‌های دستی یا مکانیکی، فشار لازم برای فشرده‌سازی دوغاب و عبور مایع از میان پارچه‌های فیلتری را ایجاد می‌کند. در این نوع فیلتر پرس، صفحات به صورت دستی یا با مکانیزم‌های مکانیکی باز و بسته می‌شوند و همین امر آن را برای کارگاه‌های کوچک و واحدهای تصفیه‌ای که نیاز به ظرفیت پایین‌تر دارند به گزینه‌ای اقتصادی تبدیل کرده است.
سادگی طراحی، هزینه نگهداری کم، عدم نیاز به تجهیزات هیدرولیکی پیچیده و دوام بالا از ویژگی‌های شاخص این مدل به شمار می‌رود، به همین دلیل در صنایع غذایی، آزمایشگاهی و تصفیه فاضلاب‌های کم‌حجم به طور گسترده مورد استفاده قرار می‌گیرد.
ساختار و اجزای اصلی دستگاه فیلتر پرس
فیلتر پرس از اجزای متعددی تشکیل شده است که هرکدام نقش مهمی در فرآیند جداسازی ایفا می‌کنند. قاب اصلی، صفحات فیلتر، پارچه‌های فیلتری، سیستم هیدرولیک یا مکانیکی برای اعمال فشار، پمپ تغذیه و شاسی نگهدارنده از اجزای کلیدی این سیستم هستند.
صفحات فیلتر در کنار هم قرار می‌گیرند تا سلول‌های جداگانه‌ای ایجاد کنند که مایع درون آنها فشرده می‌شود. استفاده از پارچه‌های مقاوم در برابر مواد شیمیایی باعث می‌شود که این دستگاه برای تصفیه انواع پساب‌های صنعتی، حتی با آلودگی‌های شیمیایی، مناسب باشد.
مزایای استفاده از فیلتر پرس
یکی از دلایل محبوبیت فیلتر پرس، راندمان بالای آبگیری و جداسازی است. این دستگاه قادر است کیک‌های خشک با رطوبت پایین تولید کند و حجم لجن یا پساب را به‌طور قابل توجهی کاهش دهد.
مصرف انرژی پایین، طول عمر بالا، تعمیر و نگهداری آسان، قابلیت جداسازی ذرات بسیار ریز و امکان استفاده از انواع پارچه‌های فیلتری از دیگر مزایای مهم آن است. علاوه بر این، فیلتر پرس را می‌توان به صورت اتوماتیک یا نیمه‌اتوماتیک طراحی کرد تا عملیات شست‌وشو، تخلیه کیک و باز و بسته شدن صفحات به صورت خودکار انجام شود.
کاربردهای فیلتر پرس در صنایع مختلف
فیلتر پرس در صنایع متعددی کاربرد دارد که هر کدام به نوعی به فرآیند جداسازی جامدات از مایعات نیاز دارند. از مهم‌ترین کاربردها می‌توان به تصفیه فاضلاب شهری و صنعتی، صنایع غذایی، داروسازی، شیمیایی، سرامیک، متالورژی، نساجی، تولید رنگ، معادن و کارخانجات تولید روغن و شکر اشاره کرد. این تنوع کاربرد به دلیل انعطاف‌پذیری بالای دستگاه و امکان انتخاب جنس صفحات و پارچه‌ها بر اساس نوع پساب یا دوغاب است.
نگهداری و سرویس دوره‌ای فیلتر پرس
برای حفظ راندمان بالا، سرویس و نگهداری منظم فیلتر پرس ضروری است. شست‌وشوی دوره‌ای پارچه‌های فیلتری، بررسی وضعیت صفحات و سیستم هیدرولیک و اطمینان از عملکرد صحیح پمپ تغذیه از اقدامات مهمی است که طول عمر دستگاه را افزایش می‌دهد. استفاده از شوینده‌های مخصوص و تجهیزات شست‌وشوی خودکار می‌تواند زمان توقف دستگاه را کاهش داده و هزینه‌های نگهداری را به حداقل برساند.
