لجن فعال متعارف (CAS) یکی از فرآیندهای مهم در تصفیه فاضلاب است که برای پاکسازی آب فاضلاب استفاده می‌شود. این فرآیند شامل استفاده از میکروب‌ها و ارگانیسم‌های میکروبی است که به طور طبیعی در محیط زیست یافت می‌شوند. این ارگانیسم‌ها در حضور اکسیژن و منابع تغذیه موجود در آب فاضلاب، مواد آلی را تجزیه و شستشو می‌دهند و به طور موثر آلاینده‌های موجود در آب را حذف می‌کنند.
فرآیند لجن فعال متعارف (CAS) یکی از شناخته‌شده‌ترین و پرکاربردترین روش‌های تصفیه بیولوژیکی فاضلاب است که برای حذف مواد آلی و سایر آلاینده‌ها از فاضلاب به کار می‌رود.
کاربردهای فرآیند لجن فعال متعارف
تصفیه فاضلاب شهری: این فرآیند به طور گسترده برای تصفیه فاضلاب شهری در تصفیه‌خانه‌های کوچک و بزرگ مورد استفاده قرار می‌گیرد.
تصفیه فاضلاب صنعتی: فرآیند CAS برای تصفیه فاضلاب حاصل از صنایع مختلف مانند صنایع غذایی، نساجی، شیمیایی و دارویی نیز کاربرد دارد.
در حال حاضر، فرآیند لجن فعال متعارف به عنوان یکی از روش‌های شناخته‌شده و کارآمد در تصفیه فاضلاب شناخته می‌شود و به دلیل مزایای متعددی که دارد، مورد توجه بسیاری از متخصصان و طراحان تصفیه خانه های فاضلاب قرار گرفته است.
مراحل فرآیند لجن فعال متعارف
غربالگری: در این مرحله، فاضلاب ورودی به تصفیه‌خانه با عبور از صفحات مشبک یا آشغالگیر دانه‌ریز، از ذرات بزرگ و مزاحم مانند چوب، پلاستیک و الیاف پاک می‌شود.
حذف شن: ذرات معدنی سنگین مانند شن و ماسه که می‌توانند به تجهیزات آسیب برسانند، در این مرحله با استفاده از محفظه‌های جریان گردابی یا ورتکس از فاضلاب جدا می‌شوند.
هوادهی: فاضلاب تصفیه‌شده اولیه وارد مخزن هوادهی می‌شود. در این مخزن، با تزریق هوا، میکروارگانیسم‌های هوازی رشد کرده و مواد آلی موجود در فاضلاب را تجزیه می‌کنند.
ته‌نشینی: پس از هوادهی، فاضلاب به حوضچه‌های ته نشینی هدایت می‌شود. در این حوضچه‌ها، لجن فعال (میکروارگانیسم‌ها و مواد جامد معلق) به دلیل وزن خود ته نشین می‌شوند.
جداسازی: لجن ته نشین شده از فاضلاب تصفیه‌شده جدا می‌شود. قسمتی از این لجن به مخزن هوادهی بازگردانده می‌شود تا به عنوان بذر میکروارگانیسم‌ها عمل کند و باقی‌مانده آن به عنوان لجن مازاد تصفیه و دفع می‌شود.
فاضلاب تصفیه‌شده: فاضلاب تصفیه‌شده از این فرآیند می‌تواند برای مصارف مختلفی مانند آبیاری، مصارف صنعتی و یا تخلیه در محیط زیست مورد استفاده قرار گیرد.
مزایای فرآیند لجن فعال متعارف
راندمان بالا در تصفیه فاضلاب: این فرآیند قادر به حذف BOD، COD، نیتروژن و فسفر از فاضلاب با راندمان بالا می‌باشد.
سادگی و انعطاف پذیری: فرآیند CAS به دلیل طراحی ساده، به راحتی قابل راه‌اندازی است. همچنین این فرآیند انعطاف‌پذیری بالایی دارد و می‌توان آن را برای تصفیه فاضلاب با ویژگی‌های مختلف به کار برد.
قابلیت ارتقا: این فرآیند به راحتی قابل ارتقا و توسعه است و می‌توان ظرفیت آن را در صورت نیاز افزایش داد.
معایب فرآیند لجن فعال متعارف
نیاز به فضای زیاد: این فرآیند به دلیل نیاز به مخازن هوادهی و ته نشینی، به فضای نسبتاً زیادی نیاز دارد.
تولید لجن زیاد: فرآیند CAS به دلیل راندمان بالا در تصفیه فاضلاب، لجن زیادی تولید می‌کند که نیاز به تصفیه و دفع دارد.
حساسیت به شوک‌های بار: فرآیند CAS به تغییرات ناگهانی در بار فاضلاب ورودی حساس است.
نیاز به تخصص: برای راه‌اندازی این فرآیند به تخصص و دانش فنی کافی نیاز است.
